Q-Branch

Ian Fleming had het in zijn boeken af en toe over een afdeling waar Bond naartoe kon gaan als hij bijvoorbeeld een pistool moest laten aanpassen. Na een aantal boeken te hebben geschreven kreeg Fleming een brief van een wapenexpert genaamd Geoffrey Boothroyd. De man vond dat het gebruikte pistool van James Bond, een Beretta 418, meer geschikt was als damespistool en raadde hem de Walter PPK aan. Ian Fleming bewerkte dit gelijk in zijn volgende boek Dr. No, waar hij Bond zijn pistool liet vervangen. Als eerbetoon heeft hij Boothroyd als naam gekozen voor de kwartiermeester die Bond zijn nieuwe pistool geeft.

In de films staat Major Boothroyd aan het hoofd van de afdeling die verantwoordelijk is voor het verzinnen en maken van alle gadgets. Deze afdeling wordt de Q-branch genoemd, waarbij Q een afkorting van Quartermaster (kwartiermeester) is. Q voorziet geheim agent 007 van allerlei snufjes die hem vele malen het leven hebben gered. Dit kan in de vorm zijn van een vulpen die ontploft na hem 3 keer ingedrukt te hebben (Goldeneye), of bijvoorbeeld het bekende attachékoffertje uit de film From Russia With Love met o.a. een ingebouwde beveiliging: een busje traangas voor de te nieuwsgierige onderzoeker. Ook is Q erg handig in het aanpassen en verbeteren van allerlei voertuigen waarvan natuurlijk de Aston Martin DB5 de bekendste is. Maar ook de minihelikopter Little Nellie (You Only Live Twice), de BMW met afstandsbediening (Tomorrow Never Dies) of de Lotus Esprit die ook als duikboot kan fungeren (The Spy Who Loved Me) spreken natuurlijk tot de verbeelding.

Casino Royale is het begin van een bijna gadgetloos tijdperk geworden. De film is een re-boot van de hele franchise en de producenten vonden dat Q daarbij niet meer paste. De producenten hebben ook aangegeven dat het tegenwoordig bijna onmogelijk is om nog met een nieuwe gadget te komen. Er zijn nog wel een handjevol handigheden te bespeuren maar van een afdeling wordt niet meer gesproken. Ook in de hierna volgende film Quantum of Solace is er geen Q-branch.

Het goede nieuws is dat Q zijn comeback maakt in Skyfall. De Engelse acteur Ben Whishaw is degene die het stokje overneemt van wijlen Desmond Llewelyn. Aangenomen wordt dat hij in de komende films ook te zien zal zijn als Q.

Desmond Llewelyn (1914-1999)

Wie Q zegt denkt natuurlijk gelijk aan de acteur die hem onsterfelijk heeft gemaakt: Desmond Llewelyn. De geliefde acteur is in maarliefst 17 Bondfilms te zien als Q, maar hij was niet de eerste die de rol van Major Boothroyd mocht vertolken. Die eer viel Peter Burton namelijk toe in Dr. No. Daar wordt hij echter nog niet aangeduid als Q. Ook geeft hij Bond eigenlijk alleen maar zijn nieuwe pistool (net als in het boek) maar daar blijft het dan ook bij. De acteur was echter niet beschikbaar voor de volgende film en toen werd Desmond Llewelyn gevraagd voor de rol. Het attachékoffertje trok al de nodige aandacht van het publiek, maar toen Q Bond in Goldfinger trakteerde op een Aston Martin volgepropt met gadgets sloeg de gekte helemaal toe. Bij iedere komende film zat het bioscooppubliek met spanning te wachten welke uitvindingen Q dit keer aan Bond zou mee geven.

De in Engeland geboren acteur was altijd verbaasd hoe populair het karakter was ondanks zijn korte screentijd. Zelf grapte hij altijd hoe onhandig hij met apparaten was terwijl iedereen verwachtte dat toch juist hij een expert op dat gebied moest zijn. Ook kon hij met veel plezier vertellen over de opnames waar er altijd een luchtige sfeer hing als het tijd werd voor de scènes met Q.

Roger Moore, zelf niet vies van een practical joke, schreef vaak verkeerde teksten op het hulpbord van de arme Desmond die dan enigszins paniekerig de vreemde, ingewikkelde nieuwe tekst zo goed mogelijk probeerde op te zeggen. Dit tot groot plezier natuurlijk van de gehele crew en ook Desmond zelf kon hier altijd erg om lachen.

Bij de voorbereidingen van The World is Not Enough had Desmond Llewelyn inmiddels al de respectabele leeftijd van 85 jaar bereikt. Hij had aan de producers laten weten dat het misschien verstandig was om aan back-up plan te denken, want hij moest namelijk vlak voor de opnames een operatie ondergaan en wist niet zeker of hij daar voldoende van hersteld zou zijn. Zo is R bedacht, de (letterlijke) opvolger van Q. John Cleese werd hiervoor aangetrokken. Opnames voor deze film vonden plaats in 1999. Het noodlot wilde dat dit ook gelijk de laatste film was waar Desmond aan mee kon werken. Tijdens een terugrit van een signeersessie later dat jaar verongelukte de acteur bij een auto-ongeluk.

Bij zijn begrafenis waren vele prominenten aanwezig, waaronder ook Roger Moore (als enige van de Bondacteurs). Desmond Llewelyn zal door de fans altijd gezien worden als de enige echte Q.

Bondfilms met Desmond Llewelyn:

  • From Russia with Love (1963)
  • Goldfinger (1964)
  • Thunderball (1965)
  • You Only Live Twice (1967)
  • On Her Majesty’s Secret Service (1969)
  • Diamonds Are Forever (1971)
  • The Man with the Golden Gun (1974)
  • The Spy Who Loved Me (1977)
  • Moonraker (1979)
  • For Your Eyes Only (1981)
  • Octopussy (1983)
  • A View to a Kill (1985)
  • The Living Daylights (1987)
  • Licence to Kill (1989)
  • GoldenEye (1995)
  • Tomorrow Never Dies (1997)
  • The World Is Not Enough (1999)